Koorts
Koorts is een vaak voorkomend symptoom van ziekte. Het komt vooral voor bij verkoudheden, keel- en/of oorontstekingen en griep. Warm hebben, koude rillingen, hoofdpijn, grieperig gevoel, zich slap en futloos voelen, zijn maar een paar van de symptomen die gepaard gaan met koorts. Gelukkig vraagt niet elke koortsopstoot om een bezoekje aan de dokter.
Vanaf welke lichaamstemperatuur spreken we van koorts?
Onze lichaamstemperatuur wordt door vele factoren beïnvloed. Zo heeft ieder individu een lichaamseigen temperatuur die tussen 35,8° en 37,5° Celsius ligt.
Tot 38°C spreekt men van een temperatuursverhoging. Die kan, bijvoorbeeld, het gevolg zijn van een lichte infectie of van doorkomende tandjes bij kinderen.
Vanaf 38 °C wordt er medisch gesproken over koorts. Koorts duidt meestal op een infectie maar kan ook optreden bij beroertes, verscheidene kinderziekten of na een vaccinatie.
Het lichaam zal zelden een temperatuur aannemen boven 40,5 °C.
Waarom heb ik koorts?
Koorts is een natuurlijke reactie van het lichaam. De temperatuurstijging wordt niet veroorzaakt door de ziektekiemen zelf, maar door ons eigen immuunsysteem.
Onze hersenen hebben een interne thermostaat, de hypothalamus. Dit orgaan geeft bij een ontsteking stoffen vrij die het afweermechanisme reguleren. Koorts is hiervan één van de gevolgen.
Ondanks het onaangename gevoel, is koorts wel degelijk nuttig:
- Veel ziekteverwekkers zoals bacteriën en virussen zijn niet bestand tegen hogere temperaturen.
- Koortspieken zorgen ervoor dat je afweermechanisme blijft werken tot de ziektekiemen bestreden zijn.
- Sucrose is een voedingsbron voor vele ziektekiemen. Ons lichaam sluit deze energiebron af door de eetlust af te remmen en zijn verbrandingsmechanisme aan te passen. Bij langdurig aanhoudende koorts zal het lichaam voornamelijk eiwitten en vetten verbranden in plaats van suikers.
- Tijdens koortspieken geeft de lever stoffen vrij die de vermenigvuldiging van ziektekiemen tegengaan.
Wanneer moet ik naar de dokter voor koorts?
Last van koorts tijdens een verkoudheid, keel- of oorontsteking? Dan is je lichaam zwaar aan het werk om de ziektekiemen te bestrijden. In dat geval is het niet altijd noodzakelijk om ziek in de wachtzaal van de dokter te zitten.
Om ons afweermechanisme goed te laten functioneren is het beter de koorts niet te onderdrukken. Het immuunsysteem zet namelijk een hele reeks anti-ontstekingsfactoren in gang. Dat bioregulerend mechanisme verstoor je, als je de koorts bestrijdt. En zo vertraagt ook het genezingsproces. Maar je kan wel de symptomen van koorts verlichten.
Koorts kan ook een indicatie zijn van een ernstigere aandoening. Als volwassene raadpleeg je best een arts als je koorts:
- boven de 39 °C oploopt (hoge koorts kan de hersenen en andere organen in de war sturen en beschadigen)
- gepaard gaat met specifieke symptomen zoals buikkrampen, branderig gevoel bij het plassen, suf en slaperig zijn, zware hoofdpijn of huiduitslag
- langer duurt dan 12 uur of na genezing terugkomt binnen de 48 uur
- opkomt zonder verklaarbare oorzaak
- krijgt na een specifieke gebeurtenis zoals een val of een verblijf in een tropisch gebied
Zuigelingen en kleine kinderen zijn nog niet in staat om aan te geven dat ze zich niet goed voelen. Bij kinderen jonger dan 6 maanden contacteer je best een arts vanaf 38 °C koorts.
Bij kinderen ouder dan 6 maanden geeft het gedrag een betere indicatie dan de temperatuur zelf. Speelt een kind met koorts nog actief en is het alert, dan is er weinig aan de hand. Maar komen symptomen voor zoals sufheid, uitdroging, moeilijk ademhalen, diarree, splinter- of puntbloedingen, gebrek aan activiteit of eetlust? Dan is het aangewezen om een arts te raadplegen.
Wat zijn typische symptomen bij koorts?
Bij koorts voel je je algemeen onwel en ervaar je vooral de volgende symptomen:
- rillingen en/of klappertanden
- stijging van hartritme en bloeddruk
- hoofdpijn
- verminderde eetlust
- zweten
- spier- of gewrichtspijn
Advies bij koorts
- Drink voldoende water:
Door een verhoogde lichaamstemperatuur zal je lichaam meer water verliezen. Je loopt het risico om uit te drogen. Een goede maatstaf is hoe vaak je moet plassen: als je niet om de drie uur moet plassen, dan drink je te weinig.
- Lichte inspanningen:
Als je ziek bent, heb je doorgaans weinig zin om te bewegen. Maar het is geen must om volledig stil te liggen. Lichte inspanningen en bewegingen kunnen je lichaam helpen afkoelen. Zware inspanningen zijn dan weer uit den boze bij koorts, omdat ze je lichaam net extra opwarmen.
- Luchtige kledij:
Bij koorts is het belangrijk dat je lichaam die extra warmte kwijt kan. Zorg dus voor luchtige kledij en een goed geventileerde kamer (+/- 20 °C). Let bij kleine kinderen wel op dat ze niet te veel afkoelen.
Veelgestelde vragen over koorts
Heeft een extra trui of deken nut bij koorts?
Extra kleding en dekens zijn niet noodzakelijk en zelfs niet aangewezen bij koorts. Ze kunnen namelijk oververhitting veroorzaken. Je kiest beter voor kledij waar je jezelf comfortabel in voelt en voor een frisse kamertemperatuur. Heb je koude rillingen? Dan kan lekker ingeduffeld zijn wel even soelaas brengen.
Kan een lauw of koud bad koorts sneller verhelpen?
Je lichaamstemperatuur wordt geregeld door je interne thermostaat, je hypothalamus. Een lauw bad zal even je symptomen verlichten, maar na het bad stijgt je temperatuur gewoon weer tot die hogere waarden.
Neem vooral geen koud bad bij koorts. De koude zal de bloedvaten in je huid vernauwen waardoor je lichaam minder snel afkoelt. Door het koude water ga je ook bibberen wat de hypothalamus het signaal geeft om je inwendige lichaamstemperatuur nog meer te doen stijgen.
Waarom is je lichaamstemperatuur zo belangrijk?
In het ziekenhuizen of bij de huisarts wordt je temperatuur frequent opgemeten. Hierdoor krijgt de arts op een eenvoudige en accurate manier een beeld van je algemene gezondheidstoestand. Een verhoogde temperatuur is een natuurlijke reactie van het lichaam en geeft aan dat je immuunsysteem aan het werk is.
Wanneer moet ik naar de dokter bij koorts?
Bij twijfel is het altijd beter om een arts te raadplegen. In het algemeen bezoek je best snel een dokter als je koorts boven de 39 °C oploopt, gepaard gaat met andere kwaaltjes, of lang duurt.
